Η αλήθεια για την οικονομία, γράφει ο Μανώλης Γιαλούρης
Η
ελληνική οικονομία παραμένει στο επίκεντρο της πολιτικής συζήτησης, τόσο σε
εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Παρά τις διαβεβαιώσεις των κυβερνήσεων ότι η
χώρα ακολουθεί μια σταθερή πορεία ανάπτυξης και εξόδου από την κρίση, η
πραγματικότητα που αντιμετωπίζει η πλειοψηφία των πολιτών δείχνει ένα
διαφορετικό πρόσωπο. Το άρθρο αυτό επιχειρεί να παρουσιάσει την πραγματική
κατάσταση της οικονομίας, βασιζόμενο σε στοιχεία και γεγονότα, μακριά από
πολιτικές σκοπιμότητες και κυβερνητική προπαγάνδα.
Η εικονική ανάπτυξη και οι πραγματικοί αριθμοί
Τα
τελευταία χρόνια, οι κυβερνήσεις προβάλλουν τον υψηλό ρυθμό ανάπτυξης του ΑΕΠ
ως απόδειξη της οικονομικής ανάκαμψης της χώρας. Ωστόσο, μια πιο προσεκτική
ανάλυση δείχνει ότι αυτή η «ανάπτυξη» είναι εικονική για το μεγαλύτερο μέρος
του πληθυσμού. Το ΑΕΠ μπορεί να παρουσιάζει μια άνοδο, όμως αυτό δεν
μεταφράζεται άμεσα σε βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών.
- Ανεργία: Παρά τη
μείωση των ποσοστών ανεργίας που παρουσιάζεται, πολλοί Έλληνες εργάζονται
με υποαπασχόληση ή σε κακοπληρωμένες θέσεις εργασίας. Επίσης, η
μετανάστευση των νέων επιστημόνων συνεχίζεται με αμείωτο ρυθμό, στερώντας
τη χώρα από πολύτιμο ανθρώπινο δυναμικό.
- Μισθοί: Οι μισθοί
παραμένουν χαμηλοί, ειδικά για τους νέους εργαζόμενους, ενώ οι συνθήκες
εργασίας επιδεινώνονται. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, πάνω από το 20% των
Ελλήνων πολιτών βρίσκεται κάτω από το όριο της φτώχειας, ενώ η μέση αμοιβή
των εργαζομένων εξακολουθεί να μην καλύπτει βασικές ανάγκες.
- Κόστος ζωής: Η αύξηση του
πληθωρισμού και η σταθερά υψηλή φορολογία επιβαρύνουν ακόμα περισσότερο
τον μέσο πολίτη. Οι τιμές σε προϊόντα πρώτης ανάγκης, ενέργεια και καύσιμα
έχουν αυξηθεί, κάνοντας την επιβίωση ιδιαίτερα δύσκολη για τα νοικοκυριά.
Τα παιχνίδια της δημοσιονομικής προσαρμογής
Οι
συνεχείς περικοπές στις δημόσιες δαπάνες και οι δημοσιονομικές πιέσεις που
ασκούν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί έχουν οδηγήσει σε αδιέξοδα. Παρά την αυστηρή
λιτότητα και τις θυσίες που έκανε ο ελληνικός λαός, το δημόσιο χρέος όχι μόνο
δεν μειώθηκε, αλλά αυξήθηκε, ξεπερνώντας πλέον το 200% του ΑΕΠ.
- Δημόσιο χρέος: Το χρέος της
Ελλάδας παραμένει σε αστρονομικά επίπεδα, και παρόλο που οι δανειστές
εμφανίζονται να κάνουν λόγο για «βιώσιμα» χρέη, τα μεγέθη αποδεικνύουν το
αντίθετο. Το υψηλό χρέος δημιουργεί διαρκή ανάγκη για δανεισμό, και η χώρα
συνεχίζει να εξαρτάται από εξωτερική χρηματοδότηση.
- Αναπτυξιακά
έργα και απορρόφηση πόρων: Παρά τα μεγάλα λόγια για «πράσινη ανάπτυξη» και
«ψηφιακό μετασχηματισμό», η απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων παραμένει
προβληματική. Οι καθυστερήσεις, η γραφειοκρατία και η διαφθορά έχουν ως
αποτέλεσμα να μην υλοποιούνται τα μεγάλα έργα που θα μπορούσαν να αλλάξουν
την οικονομική εικόνα της χώρας.
Φορολογία και ανισότητα
Ένας
από τους σημαντικότερους παράγοντες που επηρεάζει την οικονομική κατάσταση των
πολιτών είναι η φορολογία. Οι διαρκείς αυξήσεις φόρων τα τελευταία χρόνια έχουν
πλήξει κυρίως τη μεσαία τάξη, ενώ οι οικονομικές ελίτ εξακολουθούν να βρίσκουν
τρόπους να φοροδιαφεύγουν.
- Φορολογική
επιβάρυνση: Η υπερφορολόγηση των μικρών, μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των
ελεύθερων επαγγελματιών είναι μια από τις μεγαλύτερες αδικίες του
ελληνικού φορολογικού συστήματος. Ο συνδυασμός υψηλών φόρων και
ασφαλιστικών εισφορών εξανεμίζει τα εισοδήματα και δεν αφήνει περιθώρια
για ανάπτυξη ή επενδύσεις.
- Ανισότητες: Η οικονομική
ανισότητα στην Ελλάδα αυξάνεται συνεχώς. Οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι
και η φτωχοποίηση του υπόλοιπου πληθυσμού γίνεται όλο και πιο εμφανής. Οι
συνθήκες στην αγορά εργασίας, η σταθερή μείωση των κοινωνικών παροχών και
οι ανισότητες στην πρόσβαση σε ευκαιρίες δημιουργούν ένα βαθύ κοινωνικό
χάσμα.
Η ακρίβεια και η κρίση στην ενέργεια
Το
ζήτημα της ακρίβειας είναι ιδιαίτερα έντονο στην ελληνική πραγματικότητα. Η ενεργειακή
κρίση, που επιδεινώθηκε από τον πόλεμο στην Ουκρανία, έχει πλήξει τις
οικονομίες σε όλη την Ευρώπη, αλλά η Ελλάδα φαίνεται να βρίσκεται σε ακόμη
δυσμενέστερη θέση. Η εξάρτηση από τις εισαγωγές ενέργειας και η αδυναμία
στρατηγικού σχεδιασμού έχουν οδηγήσει σε μια κατάσταση όπου οι λογαριασμοί
ρεύματος και φυσικού αερίου εκτοξεύονται.
- Ενεργειακή
φτώχεια: Ένας στους τέσσερις Έλληνες δυσκολεύεται να πληρώσει τον
λογαριασμό του ρεύματος. Οι κρατικές επιδοτήσεις, αν και καλωσορίστηκαν
από πολλούς, δεν αρκούν για να αντισταθμίσουν το κόστος της ενεργειακής
κρίσης. Παράλληλα, η απουσία μιας μακροχρόνιας ενεργειακής στρατηγικής
καθιστά αβέβαιο το μέλλον.
- Επιπτώσεις στην
παραγωγή: Η αύξηση του ενεργειακού κόστους πλήττει και τους παραγωγικούς
τομείς της οικονομίας. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις βρίσκονται στο χείλος
του κλεισίματος, καθώς αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στις αυξημένες δαπάνες
ενέργειας και πρώτων υλών.
Οι μεγάλες προκλήσεις και τα ψεύτικα διλήμματα
Οι
κυβερνήσεις συχνά παρουσιάζουν ψεύτικα διλήμματα στους πολίτες, προσπαθώντας να
αποσπάσουν τη στήριξή τους. Μια από αυτές τις τακτικές είναι η προβολή της
ανάγκης για «σταθερότητα» ως την απόλυτη προτεραιότητα, με το επιχείρημα ότι
μόνο έτσι θα υπάρξει οικονομική ανάπτυξη. Ωστόσο, η σταθερότητα χωρίς
δικαιοσύνη και ισότητα δεν είναι βιώσιμη.
Η
μεγάλη πρόκληση για την ελληνική οικονομία είναι η αλλαγή του οικονομικού
μοντέλου. Το μοντέλο που βασίζεται σε δανεισμό, φορολογία και φθηνό εργατικό
δυναμικό δεν μπορεί να οδηγήσει σε πραγματική ευημερία. Απαιτείται ένα νέο
κοινωνικό συμβόλαιο, όπου οι πολίτες θα έχουν τη δυνατότητα να δημιουργούν, να
παράγουν και να συμμετέχουν ισότιμα στην οικονομική ανάπτυξη.
Συμπέρασμα: Η αλήθεια που πρέπει να ακουστεί
Η
αλήθεια για την ελληνική οικονομία είναι πικρή, αλλά πρέπει να ειπωθεί. Η
ανάπτυξη που επικαλείται η κυβέρνηση αφορά κυρίως τους αριθμούς και όχι τους
ανθρώπους. Οι πολιτικές που εφαρμόζονται δεν αντιμετωπίζουν τις πραγματικές
αιτίες της κρίσης: την ανισότητα, την υπερφορολόγηση, τη διαφθορά και την
αδυναμία στρατηγικού σχεδιασμού.
Η
αλλαγή δεν θα έρθει από τις κυβερνήσεις που ανακυκλώνουν παλιά σχήματα, αλλά
από μια νέα αντίληψη που βάζει στο επίκεντρο τον άνθρωπο και όχι τους αριθμούς.
Η λύση δεν είναι απλώς η αύξηση του ΑΕΠ, αλλά η δημιουργία ενός συστήματος που
θα επιτρέπει στους πολίτες να ζουν με αξιοπρέπεια και να έχουν πραγματικές
ευκαιρίες για ανάπτυξη.
Η αλήθεια είναι ότι η ελληνική οικονομία χρειάζεται δομικές αλλαγές, κι αυτές δεν θα έρθουν από τον ουρανό. Χρειάζεται πολιτική βούληση, λαϊκή πίεση και μια συντονισμένη προσπάθεια να ξεφύγουμε από τις παγίδες του παρελθόντος. Η οικονομία πρέπει να υπηρετεί τους ανθρώπους, και όχι το αντίστροφο.